Ανυπέρβλητη φύση στις πλαγιές του Πάρνωνα

 Aπόδραση τεσσάρων εποχών... 

Αν θέλετε να συνδυάσετε μερικές μέρες για εναλλακτικές δραστηριότητες στο βουνό, η Τσακωνιά είναι το ιδανικό σας μέρος...

Την τσακώνικη διάλεκτο μιλούν ακόμη αρκετοί ηλικιωμένοι κυρίως στο Λεωνίδιο, στον Τυρό και το Πραστό

Σαν μινιατούρα της Ελλάδας, σ΄ αυτή την ακρογωνιά της Αρκαδίας μέσα σε λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα γης θα τα δεις όλα: λαμπερές αμμουδιές και βραχώδεις ακτές, παραδοσιακά ψαροχώρια και ορεινά χωριά, εντυπωσιακά καπετανόσπιτα και πέτρινους πολεμόπυργους, λιόδεντρα και έλατα, καταπράσινες κοιλάδες και ερημοτόπια.

Κι αν επισκεφθείτε την περιοχή στα τέλη άνοιξης με αρχές καλοκαιριού, θα δείτε τρεις από τις τέσσερις εποχές του χρόνου να απέχουν μεταξύ τους μόλις λίγα χιλιόμετρα.

Πρωτεύουσα της Τσακωνιάς ήταν ο Πραστός, που καταστράφηκε το 1826 από τον Ιμπραήμ

Στην παραλιακή ζώνη του Τυρού, της Σαμπατικής, της Πλάκας και των Πούλιθρων, το καλοκαίρι υποδέχεται με τις πιο γαλάζιες θάλασσες τους πρώτους τυχερούς τουρίστες. Λίγο ψηλότερα από το Λεωνίδιο, προς τα ορεινά χωριά του Πάρνωνα και σε υψόμετρο από 600 έως 1.000 μέτρα, το τοπίο θυμίζει ακόμα άνοιξη. Από τα 1.400 μέτρα και πάνω, η φύση μόλις έχει ξυπνήσει από τον χειμερινό της λήθαργο. Οι νύχτες είναι ακόμη πολύ κρύες, ενώ δεν λείπουν τα έντονα καιρικά φαινόμενα.

Ανυπέρβλητη φύση

Καθώς απλώνει τον ορεινό του όγκο κατά μήκος της Ανατολικής ακτής του Μοριά η παρουσία του Πάρνωνα είναι καταλυτική στα μεσόγεια αλλά και στα παραθαλάσσια σημεία. Το αποτέλεσμα είναι συναρπαστικό, ιδίως στα σημεία όπου το βουνό σμίγει με τη θάλασσα, σχηματίζοντας βραχοσειρές που βουτούν απότομα στο Μυρτώο πέλαγος. Αλλού, πάλι τα τρεχούμενα καταπράσινες κοιλάδες, δημιούργημα των τρεχούμενων νερών που κατρακυλούν από τις δασωμένες πλαγιές του Πάρνωνα, προσθέτουν τη δική τους πινελιά στο ούτως ή άλλως πανέμορφο τοπίο.

Ακόμη και σε υψόμετρο 1000μ. στον Πάρνωνα η άνοιξη επιμένει

Στην αγκαλιά αυτής της ανυπέρβλητης φύσης ο άνθρωπος άφησε τη δική του σφραγίδα, κτίζοντας πανέμορφα ορεινά χωριά όπως ο Κοσμάς, η Κουνουπιά, τα Πελετά και γραφικά ψαροχώρια όπως ο Τυρός, η Σαμπατική, τα Πούλιθρα και φυσικά το αρχοντικό Λεωνίδιο.

Ο παραλιακός που συνδέει το Αργος με το Λεωνίδιο, αποκαλύπτει συνεχόμενες, μικρές ή μεγαλύτερες, παραλίες, τις οποίες αλληλοδιαδέχονται βράχια και γκρεμοτόπια. Σε αυτά τα 75 χιλιόμετρα θα απολαύσετε ένα κλασικό μεσογειακό τοπίο και θα αφήσετε την Τσακώνικη γη να σας παρασύρει στους ρυθμούς της. Στο τέλος της διαδρομής θα σας καλωσορίσει μια νοικοκυρεμένη ναυτική πολιτεία που, λόγω θέσης, κρατά ίσες αποστάσεις ανάμεσα σε βουνό και θάλασσα.

Το Λεωνίδιο με τα σπίτια του στη ρίζα του κοκκινωπού βράχου

Καταλύτης στον ανοιχτό προς ανατολάς ορίζοντα είναι, βέβαια, το Μυρτώο αν και στα δυτικά θα δείτε τα απόκρημνα κοκκινωπά βράχια να ορθώνονται πίσω από τον οικισμό, θυμίζοντας ότι από εδώ και πέρα κυριαρχεί ο Πάρνωνας.

Αρχοντικό Λεωνίδιο
Το Λεωνίδιο θεωρείται πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, γι' αυτό και στην είσοδο της πόλης θα δείτε την επιγραφή «Καούρ εκάνατε τον Αγιελίδη» που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει «Καλώς ήρθατε στο Λεωνίδιο». Σύμφωνα με την UNESCO, τα τσακώνικα που μιλούν ακόμα πολλοί ηλικιωμένοι, αποτελούν πολύτιμο συνδετικό κρίκο με τη γλώσσα που ομιλούνταν στην αρχαία Λακωνία.

Οι Τσάκωνες ζουν σε μια αρκετά εκτεταμένη περιοχή της νοτιοανατολικής Αρκαδίας, τόσο στην παράκτια όσο και στην ορεινή ζώνη (Λεωνίδιο, Τυρός, Πέρα Μέλανα, Σαπουνακαίικα, Πραγματευτής αλλά και Βασκίνα, Σίταινα, Πραστός, Καστάνιτσα). Πρωτεύουσα της Τσακωνιάς ήταν κάποτε ο ορεινός οικισμός Πραστός. Το 1826, όταν ο Ιμπραήμ τον κατέκαψε οι κάτοικοί του διασκορπίστηκαν σε άλλα χωριά, ενώ πολλοί ξενιτεύτηκαν. Μετά τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους, οι Τσάκωνες της Πελοποννήσου δημιούργησαν το Λεωνίδιο.

Σήμερα, το Λεωνίδιο είναι μια χαρούμενη παραδοσιακή ναυτική πολιτεία που χαίρεσαι να την περπατάς. Ακόμη, όμως, και με το αυτοκίνητο να διασχίσεις τον κεντρικό δρόμο, μπορείς να θαυμάσεις τα παλιά πέτρινα καπετανόσπιτα που περιτριγυρίζονται από ψηλούς μαντρότοιχους αγκαλισμένους με μπουκαμβίλιες και γιασεμιά.

Τουλάχιστον 120 κατοικίες έχουν αναγνωριστεί ως παραδοσιακές, κτισμένες τον 19ο αι. Από Μοραΐτες πετράδες και Ιταλούς μαστόρους. Αναζητήστε τον πύργο Χατζηρούδη, τα αρχοντικά Πολύτιμου και Κατσικογιάννη, αλλά και το καστρόσπιτο του Τσικαλιώτη (1808) με τον γεροδεμένο μαντρότοιχο και τον πυργίσκο όπου διακρίνονται οι τουφεκίστρες. Χτίστηκε από τον Κωνσταντίνο Τσικαλιώτη, που ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας και χρηματοδότης της Ελληνικής Επανάστασης και σήμερα στους χώρους του φιλοξενεί εικαστικές εκθέσεις. Ενα ακόμη ιστορικό κτίριο είναι η Φάμπρικα (www.fabbricaofculture.gr).

Τα Πούλιθρα και η ήπια ακτογραμμή της τσακώνικης γης, με φόντο το Μυρτώο. Στο βάθος μόλις που αχνοφαίνονται τα αργολικά βουνά

Από το κέντρο του Λεωνιδίου ξεκινά ένα ενδιαφέρον μονοπάτι που καταλήγει στους πέτρινους ανεμόμυλους του 18ου και τον 19ου αι. στην είσοδο της πόλης, στη θέση Προύζανο, πάνω στον απόκρημνο βράχο.

Πλάκα, Πούλιθρα και πέριξ

Το λιμανάκι της Πλάκας απέχει από το Λεωνίδιο 6 χλμ. και είναι το φυσικό επίνειό του, αλλά και το κυριότερο λιμάνι της ευρύτερης περιοχής. Αν και έχουν χτιστεί πολλά αταίριαστα κτίρια, κυρίως κατά τις δεκαετίες '70-'80, κοιτώντας το από την προβλήτα η πρόσοψή του θυμίζει το παλιό χωριό και θεωρείται μια από τις πιο αυθεντικές γωνιές της θαλασσινής Αρκαδίας.

Δίπλα στα ψαροκάικα και τα αξιόπλοα τρεχαντήρια, το καλοκαίρι βλέπεις και σύγχρονα ιστιοφόρα, μιας και είναι το μοναδικό λιμάνι ανεφοδιασμού για όσους ταξιδεύουν προς Μονεμβασιά και νοτιότερα προς Κύθηρα. Κατά μήκος της προκυμαίας λειτουργούν όμορφες ψαροταβέρνες.

Ανηφορίζοντας από το Λεωνίδιο τον ορεινό δρόμο που φεύγει δυτικά προς τα βουνά του Πάρνωνα, θα καταλήξετε στην είσοδο της ιστορικής μονής της Ελωνας που βρίσκεται γαντζωμένη πάνω στον πυργωτό βραχότοπο

Στη νότια άκρη υπάρχει ένα beach bar και μια καλή ακρογιαλιά που προτιμούν οι οικογένειες, καθώς έχει εύκολη πρόσβαση. Πίσω απ' τον λιμενοβραχίονα διαγράφεται, με κατεύθυνση προς Βορρά, μια πεντακάθαρη παραλία που ξετυλίγεται για 2-3 χλμ.ως τον οικισμό Λάκκος. Σε μερικά σημεία υπάρχουν ομπρέλες και ξαπλώστρες όμως λόγω του μήκους της δύσκολα θα τη βρείτε «γεμάτη».

Νότια από το λιμάνι της Πλάκας, ο δρόμος συνεχίζει για τα Πούλιθρα, στα όρια Αρκαδίας - Λακωνίας. Λίγο ψηλότερα από την παραλία, με θέα στο ανοιχτό πέλαγος, το παλιό χωριό αραδιάζει τα καλοδιατηρημένα πέτρινα σπίτια του στην κατάφυτη ράχη του βουνού. Η ανάπτυξη του τουρισμού δημιούργησε οικιστικό μπουμ με αποτέλεσμα να μη διακρίνεις εύκολα πού αρχίζει το παλιό χωριό και πού η παραλία. Φυσικά, κατά μήκος της ακτογραμμής υπάρχουν αρκετά ενοικιαζόμενα δωμάτια, παραδοσιακοί ξενώνες και γραφικές ταβέρνες.

Παραδοσιακές κατοικίες συνοδεύουν τα βήματά σας στο Λεωνίδιο

Από το λιμανάκι μέχρι την έξοδο του χωριού η προκυμαία είναι ιδανική για χαλαρωτικές βόλτες. Η παραλία είναι στρωμένη με βότσαλο και πετραδάκι και σε αρκετά σημεία σκιάζεται από θεόρατους σκίνους.

Πίσω από το λιμάνι απλώνεται η σαφώς πιο ήσυχη, αλλά δύσκολα προσβάσιμη, παραλία του Αγίου Γεωργίου.

Ακολουθώντας για 11 χλμ. περίπου τον δρόμο που οδηγεί από το Λεωνίδιο προς το Αργος, θα βρείτε τη διασταύρωση που βγάζει στο μικροσκοπικό λιμανάκι της Σαμπατικής (12 χλμ. βόρεια από το Λεωνίδιο). Το όμορφο ψαροχώρι διακρίνεται από τον δρόμο.

Τα λίγα σπίτια του οικισμού είναι κτισμένα στον μυχό του κόλπου. Μετά τη δημιουργία του καινούργιου λιμενοβραχίονα, τα ψαροκάικα και οι βάρκες των ντόπιων συνωστίζονται στην άκρη του ορμίσκου. Το καλοκαίρι λειτουργούν ψαροταβέρνες και λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια. Για βουτιές, υπάρχει η παραλία της Σαμπατικής και η πολύ καλή παραλία Πραματευτής, λίγο νοτιότερα.

Οι εκπλήξεις στη θαυμάσια αυτή ακτογραμμή δεν σταματούν εδώ. Πηγαίνοντας προς Τυρό - Αγιο Ανδρέα θ' ανακαλύψετε εντελώς πριβέ παραλίες. Και αυτό που αξίζει να θυμάστε είναι πως ενώ η κοντινή της απόσταση από Αθήνα (230 χλμ),κάνει την περιοχή ιδανική για εκδρομή του Σαββατοκύριακου οι χάρες της δεν εξαντλούνται σε ένα διήμερο.

Κοντινές εξορμήσεις
Με αφετηρία το Λεωνίδιο μπορείτε ν' ανηφορίσετε στα δροσερά, δασωμένα προβούνια του Πάρνωνα. Πριν, όμως, αξίζει να επισκεφθείτε το μοναστήρι του Αγ. Νικολάου Σίντζας, 6 χλμ. από το Λεωνίδιο (προσοχή στον δρόμο, αν και τσιμεντοστρωμένος είναι αρκετά ταλαιπωρημένος). Το μοναστήρι, που ιδρύθηκε το 1622, κουρνιάζει στο κοίλωμα απότομης βραχώδους πλαγιάς.

Βόρεια του Λεωνιδίου θα βρείτε γαλήνιες παραλίες

Ανηφορίζοντας από το Λεωνίδιο τον ορεινό δρόμο που φεύγει δυτικά προς τα βουνά, θα καταλήξετε στην είσοδο της ιστορικής μονής της Ελωνας, γαντζωμένη πάνω στον κόκκινο πυργωτό βραχότοπο του Πάρνωνα. Χτίστηκε το 1300 στο σημείο που σύμφωνα με την παράδοση, δυο βοσκοί βρήκαν κρεμασμένη στον βράχο την εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας.

Στη συνέχεια, ο δρόμος τρυπώνει στις ελατοσκέπαστες ράχες του Πάρνωνα και καταλήγει στο μαστοροχώρι Κοσμάς. Τα πέτρινα καλοβαλμένα σπίτια του αναπτύσσονται γύρω από τη δροσερή πλατεία με τις βρύσες και πολλά απ' αυτά είναι δημιουργήματα των φημισμένων Κοσμιτών μαστόρων.

Το χωριό αγκαλιάζεται ολόγυρα από ένα δάσος ελάτων, ορεινής πεύκης και καστανιάς. Μονοπάτια και δασικοί δρόμοι που θα σας υποδείξουν οι ντόπιοι οδηγούν σε θαυμάσιες τοποθεσίες.

Προτείνουμε τη διαδρομή που περνά μέσα από πανέμορφο καστανοδάσος με κατεύθυνση το χωριό Βλησιδιά. Από τον Κοσμά μια, επίσης, θαυμάσια διαδρομή, αυτή τη φορά σε ασφάλτινο δρόμο και μέσα από ελατοδάσος, θα σας βγάλει μετά από 16 χλμ. στο Γεράκι, ένα λακωνικό καστροχώρι απ' όπου μπορείτε να συνεχίσετε το ταξίδι προς Μονεμβασιά, Κυπαρίσσι, Νεάπολη ή Σπάρτη.

Εφορμώντας πάλι από το Λεωνίδιο αξίζει ν' ακολουθήσετε τον επίσης ορεινό δρόμο προς τα χωριά Τσιτάλια, Πυργούδι, Πελετά, Πηγάδι, Κουνουπιά και Μαρί.

               Η παραλία Φωκιανός προσεγγίζεται μέσω ασφάλτινου δρόμου από το ορεινό χωριό Πηγάδι

Από το χωριό Μαρί μπορείτε να συνεχίσετε προς Κυπαρίσσι Λακωνίας. Από το χωριό Πηγάδι θα κατηφορίσετε προς τον μαγευτικό όρμο του Φωκιανού, όπου εκτός από την απάνεμη πεντακάθαρη βοτσαλιά θα βρείτε και δυο παραλιακά ταβερνάκια.

Διαμονή

Εκτός από παραλιακά καφέ, στα Πούλιθρα θα βρείτε και φυσική σκιά από σκίνους

• Πλάκα - Λεωνίδιο

Αγρόκτημα (27570 23244, www.agroktima.com)
Αρχοντικό Χιώτη (27570 22332, www.archontikochioti.gr)
Αρχοντικό Χατζηπαναγιώτη (27570 22476,www.hatzipanayiotis.gr)
Costarinis (27570 22100, www.costarini.eu.pn)

• Πούλιθρα

Smyros Resort (27570 51200, www.smyrosresort.gr)
Βυζαντινόν (27570 51220, www.byzantinonhotel.gr)
Ακρογιάλι (27570 29106, www.hotel-acrogiali.gr)
Φιλύρα (27570 51296, www.filyra-xenonas.gr)

• Κοσμάς

Λιθόχτιστα (6944 881060, www.lithoxtista.gr)
Ο Μαλεάτης Απόλλων (27570 31494, www.maleatis.gr)
Σελινούντα (6979 001030, www.selinounta.gr)
Μαλεβός-Νώνταινα (27570 31411, www.malevos-nontena.gr)
Ξενώνας Λάμπρου (27570 31370, www.hostel-lambrou.gr)

---

Φαγητό

• Λεωνίδιο: Περάστε από το εστιατόριο «Μητρόπολις», από το «Εν Λεωνιδίω» και από την ταβέρνα «Μουριά».
• Πλάκα: Γύρω από το λιμάνι υπάρχουν τα εστιατόρια-ψαροταβέρνες «Μιχάλης και Μαργαρίτα», «Δελφίνι» και «Αμμος». Καλή επιλογή είναι η «Ταβέρνα του ψαρά».
• Πούλιθρα: Καλά είναι το εστιατόριο «Μυρτώο» και το παραλιακό ταβερνάκι «Ζάβαλης» με τα τραπεζάκια πάνω στο βότσαλο.

____________________

Κείμενο - Φωτογραφίες: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.gr